Eguzkia, Ilargia eta eguzkilorea sortzea

 Eguzkia, Ilargia eta eguzkilorea sortzea 

       

Eguzkia eta Ilargia oso astro garrantzitsuak dira gizakiarentzat, eta ohikoa da kultura desberdinek mitoak eta kondairak egin izana sortzeko uneari dagokionez. Euskal mitologia ez da salbuespena. Bitxia bada ere, bere sorreraz hitz egiten duen kondairak euskal kulturan lore tipiko eta tradizional bat sortzeari ere egiten dio erreferentzia: eguzkilorea. Euskal herriak gaizkiaren aurkako babes-kutun gisa erabili ohi duen lorea da, eta eguzki-lore ere esaten zaio. Hona hemen elementu horien jatorria kontatzen digun legenda.

Duela milaka urte, Paleolito garain, lehen gizakiak Lurra deritzon planetan bizitzen hasi zirenean, mundua iluntasun etengabean murgilduta zegoen: ez Eguzkia ez Ilargia ez ziren existitzen. Gizakia beldurtuta zegoen berarekin bizi behar zuten izaki mitologikoengatik, eta etengabe erasotzen zieten iluntasun osotik. Horregatik, etsi-etsian otoitz egin zioten Amalurri, Ama Lur handiari, laguntza eta babes bila. Gizakiak tematuta zeudenez, azkenean Amalurrek Ilargia sortuz laguntzea erabaki zuen, ikusten utziko zien izaki argitsu gisa.

Hasieran izutu edo beldurtu arren, ohitu egin ziren. Hala ere, sorginak, jeinuak eta beste izaki batzuk ere ohitu egin ziren, gizateria izutuz. Honek Amalurrengana jo zuen berriro, babes sendoago baten alde otoitz eginez. Lurra planetak Eguzkia sortuz erreakzionatu zuen, eta horrekin batera eguna eta landareak.

Gizateria ohitu egin zen astro horretara, Eguzkira, eta jazartzen zituzten izaki gehienak, berriz, ez. Baina hauek gauez ateratzen ziren oraindik, eta horrek hirugarrenez laguntza eskatzea eragin zuen. Lurrak berriro erantzutea erabaki zuen, azken aldiz: eguzkilorea edo eguzki-lorea sortu zuen, eta horrela, gizakiek, gauean ateetan zintzilikaturik, gaueko izakiek eguzkiaren aurrean daudela uste dute, eta ez dira haren argitasunaren beldur hurbiltzen.

1. Zein garaian hasi ziren lehen gizakiak Lurra deritzon planetan bizitzen?

________________________________________________

2. Gizakiek zeini zioten beldurra?

_________________________________________________

3. Gizakiek zeini otoitz edo errezatzen zioten?

_________________________________________________

4. Amalurrek zertan lagundu zion gizakiari?

_________________________________________________

5. Zer sortu zuen Lurra planetak?

_________________________________________________

6. Lurrak gaueko iluntasunari aurre egiteko zer sortu zuen?

__________________________________________________

7. Non zintzilikatzen zuten Eguzkilorea gizakiek?

___________________________________________________

8. Egin eguzkia, eguzkilorea eta ilargiaren marrazkia:

___________________________________________________