Senegal

SENEGAL

La bandera de Senegal consta de tres franjas verticales: verde, amarilla y roja y una estrella verde en el medio de la amarilla.

-El color verde tiene diferentes significados  según la comunidad. Para  los christianos representa esperanza y para los animistas fertilidad.

-El color amarillo es signo de riqueza , fruto del trabajo y el color de las artes y las letras.

-El color rojo recuerda el color de la sangre, de la vida, del sacrificio hecho por toda la nación, la determinación de luchar contra el subdesarrollo.

Senegal tiene catorce regiones: Saint-Louis, Diourbel, Louga, Matam, Thies, Dakar, Fatick, Kaffrine, Tambacounda, Kaolack, Ziguinchor, Sedhiou, Kolda y Kedougou.

  

Dakar es la capital de Senegal.

Después de haber expresado el deseo de retirarse de la federación de Malí, Senegal proclama su independencia el 4 de abril de 1960. Elegido el 5 de septiembre de 1960, su primer presidente el escritor Leopold Sedar 

Senghor será una de las principales figuras de descolonización de África. El nació el 09 de Octubre de 1906 en Joal mi pueblo y murió en Verson en Normandía el 20 de diciembre 2001.

El  actual presidente Macky Sall nació el 11 de diciembre de 1961 en Fatick, es ingeniero geológico, geofísico formato en Ciencias de la Tierra (IST)  de Dakar.

El  actual presidente Macky Sall nació el 11 de diciembre de 1961 en Fatick, es ingeniero geológico, geofísico formato en Ciencias de la Tierra (IST)  de Dakar.

Es la estatua más alta del mundo, una escultura en cobre , un diseño impresionante. Hoy estamos en Dakar, al pie del Monumento de la  Renacimiento Africano. 52 metros de altura, el monumento representa a un hombre con músculos protuberantes que brota del cráter de una colinas de Mamelles. Sin camisa lleva a un niño en su brazo izquierdo mientras envuelve al otro, una mujer. Se accede por una escalera 198 escaleras; era para simbolizar el triunfo de la liberación de África y competir con la estatua de la Libertad  y la Torre Eiffel como destino turístico. Tiene 15 pisos.

Irakurri aurretik:

1-Ezagutzen al dezu Senegal? Zein kontinentetan dago?

2-Ezagitzen al duzu senegaldar bat? Nor? Deskribatena egin: fisikoa eta izakera:

Irakurri ondoren:

1-Nolako da SEnegalgo bandera?

2-Zenbat lurralde daude Senegalden, aipatu izenak:

3-Zein da Senegalgo hiriburua?

4-Aipatu Senegalgo estatuari buruz testuan egiten den deskribapena:

Ariketa osagarria:

1-Laburtu testua 6 lerrotan:

Gerra Hotza

 

XX. mendean bi gerra nagusi eman ziren Munduan; I. Mundu Gerra ( 1914-18 ) eta II. Mundu Gerra ( 1939-45 ). Gerra hauek Europako herrialdeen arteko talka bat izan zen.

Lehen Gerrate Mundiala / World War I (WWI)

I. Gerrate Mundialean alde batetik  Triple Alianza zeudenak osatzen zuten, Erdirko potentziez osatua: Alemania eta Austria-Hungría, eta bestetik Triple Entente zeritzona: Erresuma Batua, Frantzia eta errusiar inperioaz osatua.

Bigarren Gerrate Mundiala / World War II (WWII)

II. Gerrate Mundialean berriz; aliatuez osatua: Frantzia, Erresuma Batua, Rusia eta Estatu batauak, eta bestetik Alemania, Italia eta Japon. Bi gudetan Alemania galtzaile izan zen, eta horren ostean "Gerra Hotza" deritzona etorri zen.

Berlin (Alemania) bitan zatitu zuten;

mendebaldea Frantzia, Ingalaterra eta Estatu Batuen eskuetan,

eta ekialdea Rusiaren eskuetan gelditu zen.

"Gerra hotza" edo "Cold war" 1945-1989 bitartean luzatu zen.

Europa bitan banatu zen eta Berlin, Alemaniako hiriburua ordurarte,

bi super potentzien arteko liskar gunea bihurtu zen.

Berlingo harresiaren inguruko bideoa

Aipatu bezala Gerra Hotza II. Mundu Gerraren ondoren Estatu Batuak eta Sobietar Batasunak ( Rusiak ) buru zituzten bi herrialde taldek bizitako tentsio garaiari deritzo. Bi super potentziek ez zioten elkarri tirorik botatzen, edo gerra militar bat burutzen, baina bi modelo ekonomiko, sozial eta politikoren arteko gatazka izan zen. Guzti hau, besteak beste, Europak munduan galdu berri zuen nagusitasunarengatik etorri zen. Aliatuen arteko tentsioa gerra bukatu aurretik hasia zen eta 1991. urtean Sobietar Batasuna desegartzerarte iraun zuen, Berlingo harresia eraitsi ondoren ( 1989an ).

Bigarren Mundu Gerran lagun izan baziren ere, AEB eta SESB ( Rusia ) ez ziren bata besteaz fido. Aliantza bai, baina deskonfiantza ere bai. Gerra amaitu zenean, tentsioa begibistan zegoen. Estatu Batuekin alde batetik Erresuma Batua, Frantzia, Italia, Mendebaldeko Alemania, Kanada eta mendebaldeko herrialde ugari ( mapan urdinez ageri direnak ); Errusiarekin bestalde Polonia, Checoslovaquia, Rumania, Hungria, Txina eta Cuba lerrokatu ziren ( mapan gorriz ).

Bi potentziek eredu ekonomiko ezberdinak zabaldu zituzten. Estatu Batuek kapitalismoaren defentsa sutsua egiten zuten eta demokrazia eta askatasunaren ordezkari kontsideratzen ziren. Sobietar Batasunak, berriz, sozialismoa eta justizia soziala denfendatzen zuen, burgesiaren kontra eta gizartearen arazoak konpondu nahian.

Bi erraldoi hauen erdian, Europa eta Asia bi bloketan banatu ziren. Mundu guztian ibili ziren bi potentziak aliatu bila eta AEB-k Europa Mendebaldea, Ozeania eta Amerika bereganatu zituen, Kuba edo Nikaragua bezalako kasu isolatuak salbu. SESB-ek (URSS), bere aldetik, Europa Zentral eta Ekialdean lortu zituen lagunak eta Korea Iparraldea ere bai, 38º paraleloz gora zegoena. Bi Koreak, hegokoa eta iparraldekoa, 1953. urtean banatu ziren hain zuzen ere.

Bi potentzia nagusiak ez ziren inoiz gerra batean aurrez aurre ikusi, zenbait alditan gertu egon ziren arren, eta guda nuklearrarekiko beldurra handia izan zen arren. Hala ere, Estatu Batuek eta Sobietar Batasunak euren aliatuak erabili zituzten borroka militarra aurrera eramateko.

Gerra Hotzaren ondorioz 1948. urtean

Korea bitan zatitu zen;

goian Ipar Korea (Pyanjong) eta

behean Hego Korea (Seul).

Gerra hotza 1991n amaitu zen; hala ere, haren ondoriozko gatazka batzuek diraute gaur egun oraindik ere, Korea da haietako bat. Gaur egun Kim Jong-un Ipar koreako lehendakariak eta Estatu Batuetako Donald Trump-ek gerra hotzaren jokoa irudikatzen dute, beti ere bi super potentzien arteko boterearen arraztoak izango lirateke. Biek arma atomikoak erabiliko duten mehatxua aipatzen dute behin eta berriz, eta horrek munduko bizimoduan eta ekonomian eragin handia izan lezake.

 Irakurri aurretik:

1-Irakurri eta aztertu berri dugun testuaren inguruan erantzun hurrengo galdera hauei:

1-    2- Zein da testuaren gai nagusia?

2-  3- Zeintzu dira bigarren maialako gaiak?

3-     4- Testuaren inguruko laburpen bat burutu ezazu (gutxienez 10 lerrokoa):

4-      Irakurri ondoren:

4. 1.-Aurreko mendean zeintzu gerrate garrantzitsu eman ziren?

    2.-Gerra hotzean zeintzu gertakari garrantzitsu eman ziren?

    3.-Zer da Gerra Hotza? Definitu ezazu:

    4.-Gerra hotzean zeintzu bi potentziea izan ziren? Eta bakoitzarekin zeintzuk lerrokatu ziren ( aipatu 3 herrialde bakoitzean ):

    5.-Zein ekonomia mota aldarrikatzen zuen super potentzia bakoitzak?

A   Ariketa osagarriak:

    6.-Zer da 38. paraleloa? Zein herrialde banatzen du bitan? Noiz gertatu zen?

    7.-Gaur egun zeintzu bi agintarik mantentzen dute beraien arteko tentsioa? Zein izan dute, eta zein herrialdeetakoak dira?

 

 

 

Mate - buruketak1

 

10.2

(1) 3 mahai daude eta bakoitzean bost neska. Gainera, mahai bat dago hiru neskarekin. Zenbat neska daude guztira?

(2) Atzo masustak hartzera joan ginen. Nik 17 hartu hartu nituen eta anaiak 11 jan zituen. Zenbat masusta gelditu zitzaizkidan?

(3) 40 zentimetroko borragoma erosi nuen eta euro bateko txanponaz ordaindu nuen. Zenbat itzuli zidaten?

(4) 4 pospolo behar ditut karratu bat egiteko. Zenbat pospolo behar ditut lau karratu egiteko?

(5) Neska mutilak baino 2 gehiago dira. 6 mutil badaude, zenbat pertxona daude guztira?

10.4

1)Anaiak 7 intxaur ditu, arrebak 15 eta nik 10. zenbat ditugu hiruron artean ?

2)jostailua ordaindu dut 5 €ko 4 billeterekin. zenbat ordaindu ditut jostailuagaitik ?

3)Ausokoak egunero 6 km egiten ditu. Zenbat egingo ditu 30 eguneko hilabete batean ?

4) Pedrok urte batean 350 € aurreztu ditu eta arrebak bikoitza. Zenbat aurreztu ditu arrebak ? 

5) Amak 10 perretxiko hartu ditu eta ni bikoitza. Zenbat perretxiko hartu ditugu bion artean ? 

10.5

(1) Antzokian 450 eserleku daude. Haietatik 150 okupatuta badaude, zen bat geratzen dira libre?

2) Lehenengo poltsan 12 gaztaina daude. Eta bigarren poltsan lehengoan baino 7 gehiago. Zen bat gaztaina daude bigarren poltzan?

3) Zembat hilabete daude bi urtetan?

4) 12 madari ditu, baina laurdena hondatuta daude. Zemba madari on geratzen dira?

5) Egin 3 aldiz handiago 25 zembakia

10.8

(1) zenbat 20  zentimoko gozoki erosi ditzaket 5 €rekin?

(2) Gozoki kilo batek 3 € balio baditu, zenbat kostatuko zaizkit 4 kilo gozoki?

(3) Jateko sagar 1 daukat. Egunero sagar erdi jaten badut, zenbat egun iraungo zaizkit?

(4) Poltsan 12 madari ditut, baina herena hondatuta daude. Zenbat madari on daude?

(5) Zenbat egun daude 2 astebetetan? 

10.9

(1) Zenbat sagar dira 3 dozena sagar?

(2) Zenbat ordu dira 6 ordu laurden?

(3) 8 neskak 5€ko billete bana dituzte. Zenbat 10€ko billete dituzte guztira artean?

(4) Hirukoiztu 101 zenbakia 

(5) Zenbat hilabete daude 10 urtetan?

10.12

(1) Jeniferek 13 urte ditu eta ahizpa 7. Zenbat alde dago bien artean ?

(2) Nebak 3 urte ditu eta ahizpa hirukoitza . Zenbat urte dauka ahizpak ?

(3) Auzoko egunero 2 km egiten ditu . Zenbat egingo ditu 30 eguneko hilabete baten?

(4) Kalkulatu 100 bider10ren biderkadura.

(5) Kalkulatu  253  baino bider handiago den zenbakia.