Emakume eta Neska Zientifikoen Nazioarteko Eguna: otsailaren 11a

Emakume zeintzialariak baliagarraik dira 

Emakumeek zientziaren munduan ekarpen handiak egin dituzte.

Zientziako Emakumeen eta Nesken Nazioarteko Eguna

• Data: otsailaren 11a.
• Aldarrikapena: NBE
• Noiztik ospatzen den: 2015. urtetik.

Gaien aurkibidea:

- Bideoa: Neskek beren gaitasunei buruz hitz egiten dute

- 2023 leloa: Berritu. Erakutsi. Altxatu. Aurrera. Eutsi (I.D.E.A.S.)

- 2022ko leloa: Emakumeak eta neskak zientzian: Aldaketaren eragileak

- 2021 leloa: Emakume zientzialariak, COVID-en aurkako borrokan liderrak

- Emakume zientzialariak historian

- Emakumeak eta zientzia: ekarpenak literaturaren bitartez

- Emakumeen eta Nesken Berdintasuna Garapen Iraunkorra lortzeko

- Zientzian emakumeei buruzko filmografia

- Nola ospatu Zientziako Emakumeen eta Nesken Nazioarteko Eguna?

Emakume zientzialari bat bere ikerketa aurrera eramaten.

Otsailaren 11n NBEk 2015ean aldarrikatu zuen Emakumeen eta Nesken Zientziaren Nazioarteko Eguna ospatzen da.

Egun honen helburu nagusia emakume eta nesken parte-hartze eta inklusio handiagoa lortzea da zientzia eta teknologiaren munduan eta horrela genero-arraila haustea.

Gaur egun, munduko zenbait herrialdetan genero-borroka bat dago, non emakumeak teknologia, zientzia edo matematika bezalako diziplinetan parte-hartzetik baztertu diren.

Neskek beren gaitasunei buruz hitz egiten dute. Horregatik, egun hau dekretatu zen planeta osoko emakume eta neskei ahotsa eta lekua emateko, giza garapenerako ezinbestekoak diren zientziaren arlo horietan protagonismoa izan dezaten.

Urteurren hau ospatzeari oso lotuta, IKTetako Neskak Nazioarteko Egunaren ospakizuna nabarmentzen da, zeina apirilaren laugarren ostegunean ospatzen dena, Telekomunikazioen Nazioarteko Batasunak (ITU) aldarrikatuta.

--------------------------------------------------

2023 leloa: Berritu. Erakutsi. Altxatu. Aurrera. Eutsi!

Honen bidez, emakumeek, neskek eta zientziak Garapen Iraunkorreko Helburuak (GEH) lortzeko funtsezko eginkizuna nabarmendu nahi da, hurrengo Goi-mailako foro politikoaren hitzaurre gisa.

Era berean, nazioarteko komunitatea zientzian emakume eta neskekin lotu nahi du, zientziaren, politikaren eta gizartearen arteko loturak indartuz, baita etorkizun hurbilean eragina duten estrategia, praktika eta irtenbideak aplikatuz. Hala, Garapen Iraunkorreko Helburuen erronkei eta aukerei aurre egiteko praktika onak, estrategiak eta irtenbideak erakutsiko ditu Egunak.

Nazioarteko egun honen ospakizunean nobedade gisa, neska itsuentzako zientzia-tailer bat sartuko da lehen aldiz 2023an, baita "Science in Braille: Making science available" saio bat ere.

2022 leloa: Emakumeak eta neskak zientzian: Aldaketaren eragileak.

2022an, emakumeak eta neskak zientziaren parte izan zezaten lan egin genuen, aldaketaren eragile gisa. 2022rako gaia "ekitatea, aniztasuna eta inklusioa: urak batzen gaitu".

2021 leloa: Emakume zientzialariak, COVID-en aurkako borrokan liderrak.

2021ean, Zientziako Emakumeen eta Nesken Nazioarteko Egunaren gaia honakoa izan zen: "Emakume zientzialariak, liderrak COVID-en aurkako borrokan".

Ekitaldi birtual bat egin zen UNESCOren egoitzan, COVID-19arekin lotutako gaietan pandemia hasi zenetik lan egin duten emakume zientzialariak bilduz.

Ikerketa zientifikoan pandemiak eragin ugari izan ditu. Alde batetik, munduan gaixotasuna hasi zenetik COVID-ekin zerikusia duten alor guztietan lanean ari diren mundu osoko ikertzaileen papera nabarmendu zen.

Pandemiak emakume zientzialariengan izan duen eragin negatiboa islatu zen, arlo honetan genero-arraila areagotuz. Batez ere Zientzietan hasten ziren emakumeei eragiten zien.

Horretarako, hutsune horri aurre egiteko eta emakumeek mundu zientifikoan beren gaitasunak garatzeko aukera ematen duten politikak aplikatu ziren, gizonekin aukera berdinekin.

Emakume zientzialariak historian

Emakumeek zientzian izan duten papera, historian zehar, oinarrizkoa izan da hainbat alorretako aurkikuntza handien aurkikuntzan, hala nola, medikuntzan, fisikan eta teknologian, gizateriak gaur egun onura ateratzen jarraitzen baitu.

Emakume hauek bizitza osoa ikerketa zientifikoari eskaini zioten. Kasu askotan, haien lanak gizonezkoei egozten zitzaizkien, emakumeak gizartean baloratzen edo garrantzitsutzat hartzen ez ziren garaian.

Hala ere, emakume hauen guztien ahaleginak eta lanak etorkizuneko belaunaldiei arrastoak uzten jarraitzen du, zientziaren eta teknologiaren historian aurretik eta ondoren bat markatuz.

Historian zehar gehien nabarmendu diren emakume zientzialari batzuk:

 Marie Curie

Marie Curie: Zientziaren arloan bere lana aintzatetsi zuen lehen emakumea izan zen eta horregatik Fisikako eta Kimikako Nobel Saria eman zioten.

  Ada Lovelace

Ada Lovelace: aitzindaria izan zen sistema informatikoetan eta ordenagailuen programazioan.

Margarita de Salas

Margarita de Salas: zientzialari espainiarra, bere lanaren bidez giza DNAn aurrerapen garrantzitsuak aurkitu zituena.

   Flora de Pablo, bigarrena ezkerretik hasita.

Flora de Pablo: Biologia molekularrean doktorea da, eta emakume ikertzaile eta teknologoen elkartea izeneko fundazioaren bitartez zientziaren munduan emakumeen errebindikazioaren alde borrokan jarraitzen du.

   Vera Rubin

Vera Rubin: materia iluna aurkitu zuen astronomo estatubatuarra, galaxien inguruan izarren errotazioaren behaketei esker.