15 dilema moral gazteentzat

Gazte bat pentsakor

15 dilema moral gazteentzat

  

1. Gezurra esatea lagun bat babesteko.
Lagun batek zerbait gaizki egin duela esaten dizu (denda batean zerbait lapurtzea, adibidez), baina inori ez esateko eskatzen dizu. Gero, poliziak galdekatu eta zerbait ba ote dakizun galdetzen dizu. Gezurra esango zenuke zure laguna babesteko edo egia esango zenuke?

2. Talde-erabaki bat hartzea vs. zuzena.
Kirol talde bateko kidea zara eta zure taldekideek partida garrantzitsu batean tranpa egiteko asmoa dute. Denek espero dute zuk parte hartzea txapelketa irabazten lagunduko duzulako. Tranparekin bat egingo zenuke edo horren aurka hitz egingo zenuke, nahiz eta horrek zu taldetik botatzea eragin dezakeen?

3. Argazki bat partekatzea baimenik gabe.
Ikaskide baten argazki konprometitua jasotzen duzu, eta lagunek sare sozialetan partekatzeko presioa egiten dizute. Badakizu honek umiliatu egin dezakeela. Partekatu egingo zenuke baztertua ez izateko, edo uko egingo zenuke eta lagunak galtzeko arriskuari aurre egingo al zenioke?

4. Eskola-jazarpena (bullyinga).
Ikaskide bat beste batzuek jazartzen ikusten duzu, baina ez zaude zuzenean inplikatuta. Esku hartuz gero, jazarleen hurrengo helburua bihur zintezke. Ezer egiten ez baduzu, jazarpenak aurrera jarraituko du. Zer egingo zenuke?

5. Azterketa batean tranpak egitea.
Azterketa garrantzitsu batean, konturatzen zara ikaskide baten erantzunak ikus ditzakezula. Kopiatzeko tentazioa duzu, gaia kostatzen zaizulako, eta nota on bat behar duzu gainditzeko. Kopiatu edo zeure kabuz egingo zenuke azterketa, nahiz eta nota txarra atera?

6. Norbaiti arauak hausten laguntzea.
Zure lagunik onenak eskolatik ihes egiten duen bitartean estaltzeko eskatzen dizu, festa batera joateko. Badakizu laguntzen badiozu, arazoetan sartzea saihestuko duzula, baina badakizu gaizki dagoela. Lagunduko zenioke ala ez? Zer egingo zenuke?

7. Galdutako dirua aurkitzea.
Diru-zorro handi bat aurkitu duzu kalean. Ez dago identifikaziorik diru-zorroan, baina dirua agintariei eman edo gorde zeniezaieke, inork ez bailuke eskatuko. Zer egingo zenuke?

8. Arrisku-erabakiak hartzea.
Lagun talde batek festa batera joan nahi du. Han badakizu alkohola eta drogak egongo direla. Badakizu egoera arriskutsua dela, baina beldur zara ez bazoaz lagunak galduko dituzula. Haiekin bat egingo zenuke edo ez joatea erabakiko zenuke ondorio sozialei aurre eginez?

9. Gurasoei desobeditzea.
Gurasoek debekatu egin dizute lagunekin irtetea azterketa garrantzitsu baterako ikasi behar duzulako. Hala ere, zure lagunek irteera berezi bat antolatu dute eta joateko eskatzen dizute. Ez diezu gurasoei obeditzen taldetik kanpo ez geratzeko edo etxean geratzen zara ikastera?

10. Lagun batekiko leialtasuna vs. zuzen jokatzea.
Badakizu zure lagunik onena bere bikotekidea engainatzen ari dela eta estaltzeko eskatzen dizu. Zu ondo konpontzen zara biekin, eta ez dakizu bikoteari egia esan behar diozun edo zure lagunari leial eutsi behar diozun. Zer egingo zenuke?

11. Diskriminazioa eta gizarte-presioa.
Lagun batzuk iruzkin arrazistak edo diskriminatzaileak egiten ari dira beste kide bati buruz, eta deseroso sentitzen bazara ere, beldur zara zerbait esateko eta gaizki geratzeko. Laguna defendatuko zenuke edo isilik egongo zinateke gatazkak saihesteko?

12. Teknologia behar ez bezala erabiltzea.
Lankide batek beste pertsona baten sare sozialen kontua hackeatzen laguntzeko eskatzen dizu, txantxa bat egiteko. Kaltegabea dirudien arren, badakizu gaizki dagoela norbaiten pribatutasuna inbaditzea. Txantxetan parte hartzuko zenuke edo uko egingo zenuke?

13. Mendekua edo barkamena.
Lankide batek zerbait bidegabea egin dizu eta oso zaurituta sentitzen zara. Orain mendekua hartzeko aukera duzu, baina badakizu barkatu eta gatazka atzean utz dezakezula. Zer egingo zenuke?

14. Egia esatea vs. norbait babestea.
Ohartzen zara zure lagunik onena tratu txarrak jasaten ari dela etxean, baina inori ez kontatzeko eskatzen dizu. Beldur zara egia kontatzeak arazoak sortuko ote dizkion, baina laguntza behar duela ere uste duzu. bere nahia errespetatuko zenuke edo heldu bati informatuko zenioke?

15. Sekretu arriskutsu bat gordetzea.
Norbaitek aitortzen dizu bere buruarentzat arriskutsua den zerbait egitea aztertzen ari dela, baina inori ez esateko eskatzen dizu. Beldurra diozu bere konfiantzari traizio egiteari, baina bere ongizateak ere kezkatzen zaitu. Bere konfiantza hautsiko zenuke laguntza eskatzeko edo bere sekretua errespetatuko zenuke?