2023(e)ko martxoaren 16(a), osteguna

Greziako mitologia eta munstroak

  Munstroak


Greziarrek jainkoak, jainkosak, erdi jainkoak eta munstroak zituzten, beraiengan sinesten zuten eguneroko bizitzan gertatzen zitzaiena ulertzeko. Adibidez: itsasoan ekaitza bazegoen Poseidón jainkoa haserretu zela pentsatzen zuten. Horiek ziren beraien jainkoak. Baina baziren munstroak ere, hona hemen greziar mitolgiako 10 munstro ezagunenak:


1. Tifoia

Poseidón Tifoiaren aurka borrokatzen, ehun buruko munstroa.

Tifón

Tifon "munstro guztien aita" bezala ezaguna, Gaiatik (lurra) eta Tartarotik (infernuko sakonuneetatik) jaio zen. Lurrean dabilen izakirik gogorrena izan zela esan zuten. Tifoia masiboa zen. Zutik zegoenean, burua izarren kontra lehertzen zela esaten zen. Bere gorputzaren beheko erdia etengabe xiska egiten zuten bi sugegorri isuritakoak ziren. Hatzen ordez, hainbat herensuge buru lehertu zitzaizkion eskuetatik. Hedatuak zituela esaten zen, zabaldutakoan eguzkia ezabatzeko. Sua piztu zitzaion begietatik, edozein izaki bizidunen bihotzari beldurra eragiten zion, baita olinpiar indartsuei ere.


2. Medusa


 Medusa

Medusa bere aurpegira begiratzen duen edozein pertsona harriz bihurtzeko gaitasuna duen izaki izugarria da, Medusak antzinako mitologiako munstro ezaguna izaten jarraitzen du. 

Medusaren interpretazioak desberdinak dira. Hainbat kondairen bidez koherentea den Medusaren alderdia bere ilea da, suge pozoitsu bihurrituek osatzen zutela esaten zen.


3. Minotauroa

Minotauro

Minotauroa gizakiaren gorputza eta zezenaren burua zituen gaitzespen groteskoa da, batez ere haragia irensteko duen afinitateagatik eta bere etxe kriptikoagatik gogoratzen da, labirinto bihurriaren mugen barnean. 

Labirintoa Dedalo asmatzaileak eraikitako labirinto ezinezkoa zen.


4. Zerberoa

Cerbero

Cerberus antzinako mitologian izaki ezaguna da. Hadesen guardia txakur leiala, Cerberus, lurpeko sarrera zaintzen zuen hiru buru zituen txakur masiboa zen. Piztiak haragi bizidunerako gosea besterik ez zuela esaten zen eta, beraz, hildako izpiritua igarotzen uzten zuela, hara hurbiltzeko adina tontoa zen gizaki biziduna kontsumitzen zuen bitartean. Hiru buruak iragana, oraina eta etorkizuna sinbolizatzeko asmoa zutela esaten da. 

Mitoaren beste bertsio batzuetan, hiru buruak gazteak, helduen kaputxa eta zahartzaroa irudikatzen dituzte.


5. Karibdis eta Escila


Karibdis eta Escila

Karibdis ez da inoiz esplizituki deskribatzen, itsasarte estu baten alde batean dagoen harkaitz baten azpian bizi den itsas munstro ferotza dela esatea baino.  Charybdisek aldizka ur kantitate handiak irensten ditu eta horrek itsasontzi oso bat suntsitzeko gai diren zurrunbilo igerilekuak sortzen ditu.

Era berean, Escila itsasarte estuaren kontrako aldean bizi da eta nahi gabe, piztiaren gordelekutik hurbilegi bidaiatzen zuten marinelen haragiaz elikatzen ziren itsas munstro ugari izan ziren. "Karibdis eta Escila artean" esaldiak orain itxurazko konponbiderik gabeko bi erabaki arriskutsuren artean itsatsita egotea esan nahi du.


6. Hidra

 
Hidra

Hidra hilgarria, suge itxurako ur munstroa, narrasti ezaugarriekin. Pozoia hain arriskutsua zuen izakia, ezen Hydrak botatako arnasa ere edozein gizonentzat hilgarria izan zitekeen. 

Gainera, Hidrak abiadura kezkagarria duen edozein adar birsortzeko gaitasun nahasgarria du. Ebakitako buru bakoitzeko, beste bi haziko ziren bere lekuan.


7. Empusa




Empusa

Zerrenda honetako gainerako izakiak ez bezala, The Empusa agian ez da oso ezaguna eta ez da agertzen inolako kondaira epiko edo herrikoietan. Hala ere, bere itxura beldurgarriak eta giza odolaz eta haragiaz jateko joera izugarriak baino gehiagok ziurtatzen du gure zerrendako zazpigarren postua izatea.

Empusa emakume eder bat bezala irudikatzen da maiz, hortz zorrotzak, ile sutsuak eta (interpretazio batzuetan) saguzar hegalak dituen izaki bihurtzen da. Empusa Hecate jainkosaren menpeko erdijainkosa zen, izate hori askotan bidegurutzeekin eta sarrera bideekin lotzen da.


8. Kimera


Kimera

Chimera suzko arnasa handiko munstrukeria zen, lehoiaren gorputza eta burua zituena, ahuntzaren burua atzetik ateratzen zuena eta sugea buztanerako. Munstroa beldurtuta zegoen eta ekaitz, itsasontzi eta beste hondamendi natural batzuen aurresana zela uste zen.


9. Ziklopea


Cíclope

Ziklopea Gaiatik, lurretik, jaio ziren  erraldoi primordialak ziren. Indar eta gogorkeria handia dute, begi koskor bat kopetatik ateratzen da.



10. Esfingea


La Esfinge

Lehoiaren gorputza, emakumearen burua eta arranoaren hegoak omen zituen munstroa.



iruzkinik ez:

Argitaratu iruzkina