Charles Darwin (1809-1882, Erresuma Batua)Charles Darwin naturalista ingelesa izan zen, eragin handiena izan zuen zientzialaria izateagatik aitortua, eboluzio biologikoaren ideia hautespen naturalaren bidez planteatu zutenekiko, Espezieen jatorria (1859) lanean naturaren behaketatik ateratako adibide ugarirekin justifikatuz.
Beagle izeneko itsasontzian egindako bidaiak bere ospea sendotu zuen geologo gailen bezala, zeinaren behaketek eta teoriek Charles Lyellen ideia uniformistak bermatzen zituzten, bere bidaiaren egunkariaren argitalpenak idazle herrikoi bezala ospetsu egin zuen bitartean. Bizitza basatiaren banaketa geografikoak eta bere ibilbidean bildu zituen fosilek aztoratuta, Darwinek espezieen transmutazioari buruz ikertu zuen eta 1838an pentsatu zuen hautespen naturalaren teoria.
Horrela postulatzen zuen izaki bizidunen espezie guztiek denborarekin arbaso komun batetik eboluzionatu dutela hautespen naturala deritzon prozesu baten bidez. Bilakaera gertaera gisa onartu zuten komunitate zientifikoak eta Darwin bizi zen publikoaren zati handi batek; aitzitik, hautespen naturalaren bidezko eboluzioaren teoria ez zen eboluzio-prozesuaren lehen azalpentzat hartu 1930. urtera arte. Gaur egun, eboluzio-sintesi modernoaren oinarria da. Bere aldaketekin, Darwinen aurkikuntza zientifikoek oraindik ere biologiaren sorrera-akta izaten jarraitzen dute zientzia gisa, bizitzaren aniztasunari buruzko behaketak bateratzen dituen azalpen logikoa baitira.
Darwin-en bidaiak Munduan zehar 5 urte iraun zuen (1831-1836)
Beagle itsasontzian egindako bidaiak
Beagle itsasontzian eginiko bidaiak ia bost urte iraun zuen, 1831ko abenduaren 27an Plymouth badiatik itsasoratu eta 1836ko urriaren 2an Falmouthera iritsiz.
Darwin gazteak bere denbora gehiena lehorreko ikerketa geologikoetan eta aleak biltzen eman zuen, Beagle itsasontziak korronte ozeanikoak neurtzeko eta kostaldea kartografiatzeko bere misio zientifikoa burutzen zuen bitartean.
Darwinek aurkikuntzak erregulartasunez Cambridgera bidaltzen zituen, bere familiarentzako korrespondentzia luze batekin batera, bere bidaiaren egunerokoa bihurtuko zena. Itsasoko ornogabeen geologia, entomologia eta disekzioaren nozioak zituen, beste diziplina zientifiko batzuetan aditua ez zena jakin arren; hala, espezialitate ugari trebeki bildu zituen, gaian espezialistek ebaluazio sakon bat egin ahal izan zezaten.
Bere lehen eskalan, Cabo Verdeko Santiagon, Darwinek aurkitu zuen sumendien harkaitzean goratutako geruza zurixka batek maskor hondarrak zituela. Fitzroyk lehentxeago Charles Lyellen Geologiaren printzipioak lana mailegatu zion bezala, erliebea, aldi itzeletan zehar, agerpen edo hondoratzeen bidez eratzeko printzipio uniformistak ezartzen zituena. Darwinek fenomeno hori ulertu zuen Lyellen ikuspuntutik, eta etorkizunean geologiari buruzko obra bat idaztea ere planteatu zuen
Brasilen, Darwin baso tropikalarekin liluratuta geratu zen, baina esklabotzaren ikuskizuna gorrotatu zuen.
Punta Altan eta Monte Hermosoko kostaldeko sakanetan (Argentinan), Bahia Blancatik gertu, lehen mailako aurkikuntza bat egin zuen, muino batean desagertutako ugaztun erraldoien fosilak aurkitu baitzituen, bibalbioen hondakin modernoen ondoan. Hortz batez, megaterio ez oso ezaguna identifikatu zuen, hasiera batean, tokiko armadilloen armaduraren bertsio erraldoi baten (gliptodonte) oskolarekin lotu zuen megaterioa.
Aurkikuntza horiek, 1832ko irailaren 24an gertatuak, espezieen aldakortasunari buruz aurkitu zuen lehen froga fosila izan ziren, eta ondorengo teoria ospetsuaren lanketaren hasiera markatu zuten. Aurkikuntza horiek interes handia piztu zuten Ingalaterrara itzuli zenean. Barnealdeko gautxoekin batera, geologia behatzen eta fosil gehiago ateratzen jardun zuen, eta, aldi berean, bertako zein kreoleen arazo sozial, politiko eta antropologikoen ikuspegia bereganatu zuen Zaharberritzaileen iraultzaren aurreko unean. Halaber, ikasi zuen ñandu mota biek lurralde bereiziak dituztela, nahiz eta gainjarriak izan.
Harriduraz begiratu zion faunaren eta floraren aniztasunari, leku desberdinen arabera. Horrela, ulertu ahal izan zuen geografia-bereizketak eta bizi-baldintza ezberdinek eragiten zutela populazioak bata bestetik aparte aldatzea. Hegoalderanzko bidaiarekin jarraituz, harkoskorrez betetako lautada lauak ikusi zituen, non maskor hondarren kumuluek goragune txikiak eratzen zituzten. Lyellen bigarren lana irakurtzen ari zenez, hark deskribatzen zituen espezieen «sortze zentroak» zirela onartu zuen, nahiz eta lehen aldiz Lyellek defendatutako espezieen higadura eta desagertze geldoa kontzeptuak zalantzan jartzen hasi zen.
Suaren Lurraldean, Beagle ibaiaren lehen espedizioan ontziratu ziren hiru yagan itzuli ziren, beren hurkoen aurrean misiolari gisa jarduteko heziketa jasotzeko. Darwinek atseginak eta zibilizatuak aurkitu zituen, nahiz eta beste natiboak «basati ziztrin eta degradatuak» iruditu, ontzira zihoazenen aldean etxeko animalia basatiak bezain desberdinak, nahiz eta, Darwinen ustez, bereizketa hori arazo kulturaletan zegoen, eta ez arrazakoetan. Bere zientzialari lankideek ez bezala, animalien eta pertsonen artean ezin gaindituzko alderik ez zegoela susmatzen hasi zen. Itzulitako fueginoetako bat, Jemmy Button izen kristaua eman ziotena, bertakoekin bizi zen, ezkondu egin zen eta Ingalaterrara itzultzeko inolako gogorik ez zuela adierazi zuen.
Txilen, Darwin Concepcioneko lurrikararen lekuko izan zen, non lurra altxatu izanaren zantzuak ikusi zituen, besteak beste, marea altuaren gainetik muskuilu-balben pilaketak. Era berean, Andeetako goialdeetan maskorren hondarrak ere aurkitu zituen, baita hondartzan bertan hazitako zuhaitz fosilizatuak ere, eta horrek pentsarazi zion irla ozeanikoak hondoratzen ari zirela, eta, horrela, koralezko arrezifeen atoloiak eratzen ari zirela.
Handik gutxira, geologikoki gazteak ziren Galapago irletan, Darwin antzinako "kreazio gune" baten aztarnak bilatzen aritu zen, eta barietate kontinentalarekin ahaidetuta zeuden baina uhartetik uhartera aldatzen ziren txonta barietateak aurkitu zituen. Era berean, dortoken oskolak uharte batzuen eta besteen artean apur bat aldatzen zirela zioten txostenak jaso zituen, eta, horrela, identifikatu ahal izan ziren.
Australian, arratoi marsupiala eta ornitorrinkoa hain iruditu zitzaizkion arraroak, ezen Darwinek pentsatu baitzuen «bi sortzailek» batera jokatu izan balute bezala zela.
HMS Beaglek ere Koko uharteetako atoloien eraketa ikertu zuen, Darwinen teoriak babesten zituzten emaitzekin. Garai hartan, Fitzroyk, espedizioaren «narrazio ofiziala» idatzi zuen, Darwinen egunkariak irakurri zituen, eta bere kronikan sartzeko baimena eskatu zion. (Darwinen egunkaria hirugarren liburuki gisa berridatzi zuten, historia naturalari eskainia. (Lurmutur Hirian, munduari bira eman zion azken eskaletako batean, Darwinek eta Fitzroyk John Herschel ezagutu zuten, zeinak berriki Lyelli idatzi baitzion bere teoria uniformista goraipatuz, «misterioen misterio horri» buruzko espekulazio bat planteatzeagatik: desagertutako espezieen ordez prozesu natural bat jartzea, mirarizko bati kontrajarria» (Darwinen oharrak).
1836ko urriaren 2an Beagle itzuli zenean, Darwin ospetsu bihurtu zen zientzia-zirkuluetan, 1835eko abenduan Henslowk bere aurreko ikaslearen ospea sustatu baitzuen, hautatutako naturalisten artean geologiari buruzko komunikazioen panfleto bat banatuz.
Darwinek ideia bat zuen buruan; gizakia tximinotik zetorrela,
espezieak eboluzionatu egiten zutela.
Bidaia luze hartan jasotako informazio guztiarekin, hurrengo ideiarekin espekulatzen hasi zen; «espezie bat beste bat bihurtzeko» aukeraz hain zuzen ere. Ideia hauek liburu ezberdinetan idatzi zituen, horrela Idazlan honetan Charles Darwinek (1809-1882) espezien jatorria azaltzeko hautespen naturalaren mekanismoa proposatu zuen. Gizakiek landaredi zein abereekin burutu ohi duten hautespen artifizialarekin paralelismoa eginez, Darwinek hautespen naturalaren kontzeptua sortu zuen, honetan naturak berak ingurugiro zehatz batean biziraupenerako egokienak diren espezieak hautatu eta egokiak ez direnak baztertu egiten ditu. Ondoren "eboluzio" hitza hasiko zen erabiltzen, eta gaur egun bere teoria "Espezieen eboluzioa" deitzen da.
Ideia hauek ordurarteko ideia erlijiosoekin talka egiten zuten, gizakia eta beste izaki bizidun guztiak Jainkoak sortutakoak zirela pentsatzen bait zen. Darwin zientzialariak aldiz, izaki bizidunak (animaliak eta landareak) zeluletan dutela jatorria esan zuen, eta gero, urteak aurrera joan ahala izakiak eboluzionatzen joan zirela. Horrela, gizakia tximinoetatik zetorrela aipatu zuen, Ingalaterran txantxa eta broma ugari sortu zirelarik.
.
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina